100 jaar ... Jaap VALKHOFF
HILVERSUM - Op 16 augustus 1910 kwam Jaap VALKHOFF ter wereld. Op zijn 100e geboortedag portretteren we deze in Rotterdam geboren accordeonist en componist.
Vraagt men de gemiddelde Nederlander of hij de naam Jaap Valkhoff kent, dan is de kans groot dat hij ontkennend antwoordt. Liedjes als Diep in mijn hart, Oh Johnny en Hand in hand kameraden fluit diezelfde landgenoot echter moeiteloos mee. Valkhoff schreef er zo'n tweehonderd (vele in hechte samenwerking met tekstschrijver Hans Ruf jr.) en flink wat daarvan schopten het tot evergreen.
De ouders van Jaap Valkhoff stonden niet te juichen toen hun zoon besloot van muziek maken zijn vak te maken. Muzikanten hadden in de jaren '20 een lage sociale status. Toen ze echter vernamen hoeveel Jaap als accordeonist in een weekeinde verdiende stelden ze hun mening bij. Samen met zijn broer Arie en zus Jopie verdiende hij zijn brood als het accordeontrio The Three Hawkcourts. Hun succes zorgde voor een aantal optredens voor de AVRO-radio, als entr'acte van het orkest van Kovacs Lajos.
Valkhoff was een echte vernieuwer op de accordeon. De swingende stijl die hij op dit instrument ontwikkelde kende zijn gelijke niet. Daarnaast bekwaamde hij zich op de tenorsaxofoon en werd een veelgevraagd muzikant. Rond 1941 schreef hij Een melodie met een heel klein beetje rhythme, zijn eerste lied en spoedig volgden er meer (o.a. Denk jij nog aan dien tijd?). Dankzij hun goede kwaliteit en door het verbod op Engelstalig jazzy repertoire tijdens de oorlog namen de grote orkestleiders ze op in hun speellijsten. De dansorkesten van Ernst van ’t Hoff, Dick Willebrandts en Theo Uden Masman (The Ramblers) voorzagen via de radio in de grote behoefte aan verstrooiing in die tijd. De VARA formeerde in 1948 het radiodansorkest Accordeola met de drie accordeonisten Jan Gorissen, Johnny Holshuijsen en Jaap Valkhoff. Valkhoff had een belangrijk aandeel in de shownummers, de arrangementen en de composities van dit ensemble. De omroep organiseerde opnames met publiek en de zalen zaten steevast vol, er werd ook thuis goed naar geluisterd, op zaterdagavond tussen negen uur en half tien.
Niet alle creaties van Valkhoff konden op waardering van 'Hilversum' rekenen. Zijn alter ego Slome Japie (een portier die schuine liedjes zong, verzonnen door Johnny Hoes) vond men in de radiostad te plat. Dit voorkwam echter niet dat hij ook in deze rol succesvol was (met Ik heb m'n hart op Katendrecht verloren (1965) had hij zelfs een bescheiden hit).
Valkhoff ontwikkelde zich langzamerhand tot de aartsvader van het loflied op Rotterdam; Dat kan alleen in Rotterdam, De poort van Europa, Langs de Maas, Op de Schiedamse Dijk en Op Katendrecht zijn de nachten lang om er een paar te noemen. Daarnaast schreef hij een aantal liederen voor Rotterdams voetbaltrots Feyenoord, waaronder de tekst van het officiële clublied Hand in hand kameraden op een melodie van de 19e-eeuwse Duitse componist Wilhelm Speidel. Een standbeeld - gemaakt door kunstenaar Cor Kraat - bewijst dat de havenstad deze Rotterdam-promotie op waarde wist te schatten.
Grappig genoeg leverde de Rotterdammer belangrijke bijdragen aan de Amsterdamse liedcanon. Wat te denken van hét Jordaanlied bij uitstek Oh Johnny (1956), onsterfelijk gemaakt door Tante Leen.
Jaap Valkhoff was, kortom, een veelzijdig en invloedrijk muzikant die meer bekendheid verdient.
Op 3 juli 1992 kwam hij op 81-jarige leeftijd om het leven toen hij werd aangereden in Hoek van Holland.
Bronnen en links:
• Officiële Valkhoff-website
• Portret van RTV Rijnmond
• Uitgaven van Valkhoff-composities in de MCO-MB-collectie
• Arrangementen van Valkhoff-composities in de MCO-MB-collectie
• Lees het interview in de VARA-gids van januari 1981
• Beluister Variatie bewerkt door Jaap Valkhoff voor het ensemble Accordeola
• Beluister het interview met de zonen van Jaap Valkhoff (vanaf 18'50''; Omroep Max 26-11-2010)
Laatste aanpassing op vrijdag 26 november 2010
