Tentoonstelling: Onbekende gitaarconcerten
Toen Julian Bream eind jaren ’40 van de vorige eeuw zijn gitaar meenam naar het Royal College of Music, werd hem dringend doch vriendelijk verzocht dat aftandse apparaat uit de school te verwijderen. De betreffende persoon die daarvoor de opdracht had gegeven zal zich misschien later toch nog wel eens achter z’n oren hebben moeten krabben, denk ik zo.
Terwijl dus in West-Europa de gitaar in die dagen nog op ontdekkingsreis was, werd het instrument in Zuid-Europa en Zuid-Amerika al lang op de concertpodia als volwaardig geaccepteerd.
Zo ontstonden er rond 1939/1940 twee gitaarconcerten die nog steeds door de klassieke gitaristen op het repertoire worden gezet.
Het eerste concert waarop ik doel is het beroemde Concierto de Aranjuez van, de vanaf zijn jeugd blinde, Joaquin Rodrigo en de tweede is het Gitaarconcert no.1 op. 99 in D gr.t. van de Italiaans/Joodse componist Mario Castelnuovo-Tedesco, die ten tijde van het ontstaan van deze compositie, Italië ontvluchtte en zich in Hollywood vestigde. In navolging van deze componisten kwamen een aantal jaren later ook de componisten Manuel Maria Ponce en Heitor Villa-Lobos met hun (eveneens bekend geworden) gitaarconcert.
De grote ambassadeur voor de gitaar was natuurlijk Andrès Segovia (1893-1987), waar drie van de bovengenoemde concerten voor geschreven waren, en die op de academies van Sienna en Santiago de Compostella menig gitarist onder zijn hoede nam, waaronder de eerder genoemde Julian Bream maar ook John Williams, Christopher Parkening, Alirio Diaz en o.a. de Nederlanders Pieter van der Staak en Dick Visser.
Voor de eerste vier genoemde pupillen van de nestor werden ook gitaarconcerten geschreven zoals o.a. door Malcolm Arnold, Richard Rodney Bennett, Leo Brouwer (uit Cuba), Toru Takemitsu, Elmer Bernstein (de filmcomponist en geen familie van Leonard), Richard Harvey, Antonio Lauro etc. Voor Dick Visser heeft Theo Smit Sibinga een concert geschreven. Pieter van der Staak (1930-2007) was echter zelf ook als componist actief en schreef een tweetal concertino’s voor gitaar en kamerorkest.
Nu is echter het gitaarconcert geen fenomeen dat pas in de 20e eeuw is ontdekt want reeds in de 19e eeuw waren er concerten geschreven voor gitaar en orkest door Mauro Giuliani (1781-1829), Ferdinando Carulli (1770-1841) en Francesco Molino (1775-1847).
Maar zoals de kop van dit artikel al aangeeft heb ik juist uit onze collectie een aantal concerten genomen die bij het grote publiek onbekend zijn.
Zo vond ik daarbij in onze database het River Plate concerto geschreven door, een oude studiegenoot van mij, Jan Bus.
Een kleine prikkel misschien, maar hopelijk zal er toch nog eens in de toekomst een concert worden geprogrammeerd waarin dit instrument mag schitteren naast een van onze orkesten in een van de series van ons prachtige MCO. Wie weet!?
Peter Floor
LINK:
• Overzicht van uitgaven van gitaarconcerten in onze bladmuziekcatalogus
Toeval of niet de Ameriaanse gitariste Sharon Isbin en Holland Symfonia (olv Otto Tausk) spelen in de aankomende week driemaal het gitaarconcert Yi2 van componist Tan Dun (meer info)
Laatste aanpassing op woensdag 23 maart 2011
