25 jaar geleden ... Edu Verhulst (1940-1987) overleden
Vandaag - 7 augustus 2012 - is het exact 25 geleden dat Edu Verhulst op 46-jarige leeftijd overleed. Als Chef van de Hoofdafdeling Muziek NOS Radio zette hij zich twintig jaar in voor de (verbreiding van) hedendaagse muziek.
Edu Verhulst, geboren op 11 augustus 1940, studeerde muziekwetenschap bij Eduard Reeser en Hélène Nolthenius aan de Universiteit van Utrecht. In 1967 kwam hij in dienst van de NOS om bij de Dienst Radioprogramma’s de nieuwe Hoofdafdeling Muziek op te zetten. Hij ontwikkelde vervolgens tal van initiatieven die van belang waren voor het Nederlandse muziekleven. Zo bedacht hij de formule voor het zondagochtendprogramma Für Elise en ontwikkelde hij het programma PromeNos, een maandelijkse rechtstreekse radio-uitzending waarin de NOS samen met een buitenlandse omroeporganisatie een opmerkelijke combinatie van klassieke, volks- en eigentijdse muziek presenteerde. Bij vrijwel elk PromeNos-concert werden één of meer opdrachtwerken in première gebracht. Op die manier werd veel Nederlandse muziek over de grens gebracht.
Ook het overlijden van Edu Verhulst leidde tot het ontstaan van composities. Zo droegen Wim Laman, Hans Zender en Enrique Raxach composities op aan zijn nagedachtenis. In het kader van het ‘Edu Verhulst Memorial’ componeerden Isang Yun (Derde vioolconcert (1992)), Henri Pousseur (Dichterliebesreigentraum (1991/92)) en Ton de Leeuw (Antigone (1991)) stukken die tijdens de Holland Festival-edities van 1992 en 1993 hun wereldpremière beleefden.
PromeNos kreeg onder het beheer van Verhulst internationale betekenis. Vooraanstaande dirigenten en componisten waren vooral in de jaren ’70 kind aan huis bij de NOS, en een groot aantal compositieopdrachten accentueerde zijn opvatting over de betekenis van de hedendaagse muziek. Deze kwam ook tot uiting in de talrijke bestuursfuncties die hij bekleedde, onder meer bij Gaudeamus en Donemus. Als voorzitter van de International Society for Contemporary Music was hij de stuwende kracht achter de ISCM Wereldmuziekdagen die in oktober 1985 in Nederland gehouden werden. Daarnaast maakte hij o.m. deel uit van de jury van de Matthijs Vermeulenprijs en de Raad van Advies van de Internationale Dirigentencursus van de NOS.
Dat hij zich niet uitsluitend met hedendaagse muziek bezighield mag blijken uit zijn activiteiten als lid van de Raad van Beheer van de Stichting Jr. Jacob van Eyck èn uit zijn uitnodiging (in 1968) aan Marijke Ferguson om een oude-muziekprogramma voor NOS-radio op te zetten. Ook was hij redacteur van het tijdschrift Muziek & Dans.
Samen met componist Ton de Leeuw ontwikkelde Edu Verhulst de richtlijnen voor het muziekprogramma van de NOS, dat onder de naam ‘Plan Ton de Leeuw’ van grote betekenis is geweest voor de discussie over de functie van de omroep voor het muziekleven. Voor de uitvoering van dit plan was echter inhoudelijke samenwerking tussen de omroeporganisaties noodzakelijk, en die bleken daartoe niet bereid. Het uitdragen van de eigen identiteit bleek belangrijker dan het creëren van een boeiende muziekzender waarbij allicht het repertoire en het publieksbereik centraal zouden moeten staan. Verhulst raakte hierdoor niet gedesillusioneerd of verbitterd, maar bleef er met grote inventiviteit en collegialiteit het beste van maken. In het jaar van zijn overlijden stelde hij Edo de Waart aan als artistiek directeur van de Divisie Muziek van het Nederlands Omroepproductie Bedrijf (NOB, nu MCO). De Waart was de, in zijn ogen noodzakelijke, sterke man die de muziekinhoudelijke kwaliteit bij 'de omroep' moest bewaken.
In 1989 kende de Johan Wagenaarstichting Verhulst postuum de Evert Cornelisprijs toe voor zijn verdiensten als promotor en animator van de Nederlandse muziek.
Bron: Muziek & Dans jrg. 11 nr. 8
LINKS:
• Overzicht van composities die in relatie staan tot Edu Verhulst
• Interview van Frits Spits met Han Reiziger n.a.v. overlijden Edu Verhulst (met dank aan het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid)
Verwant artikel:
'Vernieuwer' Piet VEENSTRA overleden
Laatste aanpassing op dinsdag 24 juli 2012
