100 jaar ... Herman Strategier
Herman STRATEGIER (10 augustus 1912 – 26 oktober 1988) is een componist die een belangrijk stempel heeft gedrukt op de (katholieke) kerkmuziek maar daarnaast een groot en veelzijdig oeuvre niet-kerkelijke muziek heeft gecomponeerd.
Strategier, die zich allereerst kerkmusicus voelde, kreeg in zijn kerkmuzikale leven te maken met enorme ontwikkelingen in de liturgie en de kerkmuziek. Vernooij (zie bronnen) onderscheidt bij Strategier drie periodes: de Latijnstalige liturgie tot aan Vaticanum II (ca. 1965), daarna een periode van geestelijke ballingschap die samenviel met de geboorteperiode van de volkstaalliturgie en vanaf 1975 een periode waarin Strategier weer met hart en ziel kon componeren voor de (Nederlandstalige) liturgie.
Met name werken uit de Latijnstalige liturgie zijn opgenomen in de collectie van de muziekbibliotheek: missen, motetten, psalmen, een Stabat Mater en een Te Deum. Veel werken zijn uitgegeven bij van oorsprong katholieke uitgeverijen als Bank en Van Rossum. Het is niet verwonderlijk dat organist Strategier (o.a. werkzaam aan de Utrechtse St. Catharinakathedraal) ook een aantal orgelcomposities op zijn naam heeft staan. Ook was hij zeer actief als koordirigent. Verder was Strategier als docent verbonden aan de Kerkmuziekschool en aan het Instituut voor Muziekwetenschap van de Rijksuniversiteit Utrecht.
Strategier heeft vaak gecomponeerd in opdracht van fondsen en organisaties ten behoeve van (amateur)koren, (amateur)orkesten en ensembles in alle mogelijke bezettingen. Deze werken zijn grotendeels uitgegeven bij Donemus. In de MB-collectie bevindt zich ook een aantal (onuitgegeven) werken die specifiek gecomponeerd of gearrangeerd zijn ten behoeve van radio-uitzendingen en omroepen. Zo zijn er twee hoorspelmuzieken bewaard: Christus Koning (bij de tekst van Bernard Verhoeven), voor 4 houtblazers en 4 strijkers (1950), en Macbeth (naar Shakespeare) voor blaasinstrumenten en slagwerk (1955), beide in opdracht van de KRO geschreven, en bovendien het manuscript van de Symfonie uit 1949. Twee andere omroepcomposities digitaliseerden we voor beschikbaarstelling via muziekschatten.nl: Variaties over Daar wordt aan de deur geklopt (voor de VARA) en Feestelijke (N.C.R.V.) wals. Bij het doorzoeken van de nog niet gecatalogiseerde arrangementen voor omroepensembles dook recentelijk een bewerking op voor het K.R.O.-ensemble Chantarelle. Het gaat om Parafrase over het 18e eeuwse Franse danslied “Tambourin” (ca. 1957) voor strijkers, slagwerk, piano, harp, fluit (piccolo), klarinet en trompet (zie afbeelding). Bij nadere beschouwing komen ongetwijfeld nog meer van dit soort gelegenheidsbewerkingen boven.
Dat de muziek van Strategier ook internationaal weerklank vond blijkt wel uit de uitgave van Thirty short inventions voor orgel bij de Amerikaanse uitgeverij McLaughlin & Reilly Boston. Dezelfde uitgeverij is ook verantwoordelijk voor de uitgave uit 1961 van de Mass in honor of the Holy Ghost for S.A.T.B. voices and organ. Deze uitgave komt niet voor in de Muziekbibliotheek van de Omroep of de collectie van Muziek Centrum Nederland maar wel in de Library of Congress in Washington én in de Openbare Bibliotheek Den Haag.
Bijna 25 jaar na het overlijden van de componist wordt een aantal werken nog steeds uitgevoerd, zowel in liturgische context als in de concertzaal. Zo klinken de geliefde Maria-antifonen voor gemengd koor en orgel op zondag 28 oktober in het Orgelpark.
Bronnen
o.a. uitvoerige beschouwing door Anton Vernooij (juninummer 2012 van het Gregoriusblad)
LINKS:
• Herman Strategier in de collectie van de muziekbibliotheek
• Muziekschatten van Herman Strategier (online bladmuziek)
• Biografie (in MCNs Muziekencyclopedie)
• Wikipedia-lemma
Andere artikelen in deze rubriek
Laatste aanpassing op donderdag 13 september 2012
